© Dan Verbruggen
grote grazers steken steeds vaker de Maas over, kuddebeheerders werken aan een oplossing op maat
- 14/11/2025
In de schoot van het grensoverschrijdende RivierPark Maasvallei hadden de natuurbeheerders langs de Maas al jaren praktische afspraken lopen over hun kuddes. Langs beide oevers zetten ze Galloway runderen en Konikpaarden in omwille van hun kracht en aanpassingsvermogen aan de Maas – én voor hun rustige houding ten opzichte van wandelaars. Bij laagwater steken er regelmatig dieren de Maas over. Dat is prachtig natuurlijk gedrag, maar beheerders én dieren botsen daarbij op verschillen in regels tussen België en Nederland. Vandaag ondertekenen de natuurbeheerders een intentieverklaring om samen te werken aan een oplossing op maat van het gebied.
Natuurbeheerders die met Galloways en Koniks werken langs de Maas: dat zijn Limburgs Landschap en Natuurpunt in Vlaanderen, en Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer in Nederland. Op sommige plaatsen werken zij hiervoor op hun beurt samen met lokale kuddebeheerders. Zij opereren elk volgens juridisch-veterinaire regels van hun land. Als een Galloway of Konik overzwemt, ontstaat er volgens die regels een onwenselijke situatie van overtreding, transport, opnieuw overzwemmen, oplopende kosten of erger. Terwijl het in de praktijk onmogelijk is om tussenrasters te plaatsen – dat zou dan ín de rivier zijn – én die connectiviteit (de natuur langs beide oevers meer met mekaar verbinden) net een belangrijk doel is voor de Gemeenschappelijke Maas!
Eén afgebakend gebied met dezelfde regels
De Benelux voorziet in regels rond grensbeweiding, maar langs een rivier als de Maas zijn die niet geschikt. Deze kuddes moeten jaarrond kennis kunnen opbouwen over het samenleven met de rivier. Daarom kijken de kuddebeheerders naar een gezamenlijke andere oplossing: een geconsigneerde inrichting. Dat is een afgebakend gebied – samenvallend met een aantal natuurkernen aan zowel de Belgische als Nederlandse oever – waarop dezelfde veterinaire regels worden toegepast. De ‘grens’ voor deze dieren valt dan niet meer samen met de rivier, maar met het buitenraster dat hen scheidt van landbouw- of andere percelen buiten de geconsigneerde inrichting. Deze oplossingsrichting past als gegoten bij de steeds verdere aaneenschakeling van natuurkernen in het RivierPark Maasvallei.
Grensoverschrijdend kuddebeheer
De natuurbeheerders worden in dit traject bijgestaan door RLKM, WWF en ARK. Het gaat immers om een complex dossier, dat aangevraagd moet worden bij het Voedselagentschap (BE) en het ministerie van Landbouw en Natuur (NL), waarna het nog naar de Benelux moet. En er zijn nog heel wat tussenstappen te nemen, zoals het opstellen van een draaiboek, overleg met omgevingspartijen, en het aanpassen van de organisatiestructuur voor het grensoverschrijdend kuddebeheer. Toch vieren we vandaag een mijlpaal: de kuddebeheerders van beide oevers die net als hun dieren de rivier ‘oversteken’, om van vier soorten kuddebeheer te evolueren naar één gezamenlijke werkwijze, die zowel juridisch als natuurlijk sterk staat. De stip op de horizon ziet iedereen voor zich: vrij rondtrekkende kuddes in de natuurgebieden langs de Maas.
